بیش از ۶۰ تن از نویسندگان، اساتید دانشگاه، فعالان سیاسی ومدنی کُرد با انتشار بیانیه ای در ارتباط با “کنگره مشاهیر کُرد” در شهر سنندج، این کنگره را تلاشی در جهت “آسمیله” کردن ملت کُرد در شرق کُردستان عنوان کرده اند.
در این بیانیه که نسخه ای از آن در اختیار پایگاه خبری و تحلیلی روژ قرار گرفته است تصریح شده است که روش حاکمان ایران برای همگون سازی مردم کُردستان با رویه اتخاذ شده در ترکیه، عراق و سوریه متفاوت بوده و ” بدون اینکه به‌طور کلی وجود کورد را انکار کنند، به شیوه‌ای پیچیده تلاش کرده‌اند که کورد را به‌عنوان یک «قوم» که بخشی از ملت ایران است معرفی کنند.”
امضا کنندگان این بیانیه که این بیانیه را تحت عنوان “جمعی از استقلال طلبان کُردستان” امضا کرده اند بر این باور هستند که راه “خوشبختی انسان کورد” در شرق کُردستان تنها از مسیر استقلال می گذرد و تاکید کرده اند که ” راه‌حل بنیادی، اخلاقی و دموکراتیک این مسئله سقوط دولت ایران و برگزاری رفراندوم برای استقلال ڕۆژهەڵات کوردستان تحت نظارت سازمان ملل می‌باشد، تا بدین وسیله مردم کورد در شرایطی آزاد در مورد سرنوشت و آزادی خود تصمیم بگیرند.”
متن کامل بیانیه و اسامی امضا کنندگان بشرح زیر است:
کوردستانی‌های عزیز
بر همگان آشکار است که بی‌عدالتی تاریخی بزرگی نسبت به ملت کورد اعمال شده است. ملت کورد بزرگ‌ترین ملت بی‌دولت جهان است. سرزمین كوردها بر خلاف اراده‌شان از طریق توطئه از طرف اشغالگران و با همکاری قدرت‌های بزرگ جهانی بین چند دولت تقسیم شده است. اشغالگران کوردستان تمام حقوق انسانی و ملی را از انسان کورد سلب کرده و با انکار وجود کورد و هویتش به‌مثابۀ یک ملت، مانع از تحقق حق تعیین سرنوشت ملی و تشکیل دولت کوردستان شده‌اند. در همین راستا اشغالگران به سیاست، استراتژی و مکانیزم‌های متفاوت متوسل شده و تلاش کرده‌اند که ملت کورد را آسیمیله و هویتش را منحرف کنند.
در خصوص ڕۆژهەڵات کوردستان (کوردستان تحت اشغال ایران) حاکمان ایران با اتخاذ رویه‌ای متفاوت از ترکیه، عراق و سوریه، بدون اینکه به‌طور کلی وجود کورد را انکار کنند، به شیوه‌ای پیچیده تلاش کرده‌اند که کورد را به‌عنوان یک «قوم» که بخشی از ملت ایران است معرفی کنند. همچنین فرهنگ کورد را به‌عنوان یک خرده‌فرهنگ که بخشی از فرهنگ ایرانی/فارسی است قلمداد کنند. علاوه بر این، همواره تلاش كرده‌اند كه تحت عنوان افسانۀ همزیستی تاریخی و تنوع فرهنگی، کوردستان را در به عنوان مستعمره فارس حفظ کنند. در کنار مهندسی‌کردن هویت کورد، دولت ایران از تبعید، زندان، شکنجه، اعدام، کشتار جمعی و تبعیض سیستماتیک ملی علیه ملت کورد و ترور رهبران سیاسی ابایی نداشته است؛ اقداماتی که مصداق بارز تروریسم دولتی هستند.
در راستای مهندسی هویت کورد، دولت ایران در روزهای ١١ و ١٢ پوشپَر (تیر) سال ٢٧١٩ (مصادف با ٢ و ٣ جولای ٢٠١٩) «کنگرۀ مشاهیر کورد» را با مشارکت بخشی از «هنرمندان» کورد در شهر سنه برگزار کرد. كنگره‌ای که در فضای عمومی ڕۆژهەڵات کوردستان و ایران و در سطح رسانه‌ای انعکاس گسترده‌ای داشت. ایدۀ اصلی کنگره همچنان که در شعارها، مصاحبه‌ها و گفت‌وگوی مقامات دولتی ایران –از جمله رئیس‌جمهور ایران– به آن اشاره شده است، این است که کورد یک «قوم» ایرانی است و ایران مهد تمام کوردهای جهان است. این همان هستۀ اصلی ناسیونالیسم ایرانی جهت تحریف هویت کورد از ملت به «قوم»، از فرهنگ به خرده‌فرهنگ و از آرمان استقلال کوردستان به آسیمیله‌کردن کورد در فرهنگ فارس است. این کنگره دو هدف اصلی داشت: یک، تلاشی بود برای تفریس و ایرانیزه‌کردن ملت کورد از طریق تغییر و تحریف ماهیت هویت کورد، و به‌منظور منحرف‌کردن «مسئلۀ کورد و کوردستان»؛ در واقع، تقلیل مسئله‌ای ملی و سیاسی به موضوعی فرهنگی. این در حالی است که کورد ڕۆژهەڵات بخشی از ملت بزرگ کورد در کوردستان بزرگ است که ناسیونالیسم ایرانی سعی می‌کند هویت جعلی و اجباری «ایرانی» را بر آن تحمیل کند. دوم، دولت ایران در شرایطی بحرانی قرار گرفته است و برای نجات از این وضعیت، سیاست منطقه‌ای خاصی را در پیش گرفته است و می خواهد از ملت کورد به‌عنوان یک سپر و ابزاری جهت حفظ خود استفاده کند. این دولت که هرگز در ڕۆژهەڵات مشروعیت نداشته است، حالا در فارسستان هم دچار بحران مشروعیت شده است و در سطح بین‌المللی نیز تحت تحریم‌های شدید قرار گرفته است، به گفتۀ خودشان با برگزاری این کنگره تلاش کرده‌اند که دیپلماسی فرهنگی ایران را احیا كرده و توسعه دهند.
ما با درک به احساس مسئولیتمان در قبال سرنوشت ملت کورد، علاوه بر تأکید بر کوردستانی‌بودن هویت کورد، با آگاهی کامل عمیقاً معتقدیم که راه خوشبختی انسان کورد از استقلال کوردستان می گذرد؛ در واقع، ملت کورد باید صاحب حاکمیت سیاسی ملی خود شود. همچنین برآنیم که نه ما، نه هیچ گروه و جریان سیاسی یا فرهنگی دیگری، چه به‌عنوان بخشی از مردم کوردستان در قالب یک حزب سیاسی و چه تحت تأثیر ارادۀ اشغالگران در قالب کنگره‌ای فرهنگی، نمی‌تواند به‌طور کامل معرف هویت كورد و نمایندۀ منافع ملی کوردستان باشد. به همین جهت، معتقدیم که راه‌حل بنیادی، اخلاقی و دموکراتیک این مسئله سقوط دولت ایران و برگزاری رفراندوم برای استقلال ڕۆژهەڵات کوردستان تحت نظارت سازمان ملل می‌باشد، تا بدین وسیله مردم کورد در شرایطی آزاد در مورد سرنوشت و آزادی خود تصمیم بگیرند.
آری برای استقلال کوردستان
جمعی از استقلال طلبان کورد
د. حاجی آکمان- آگری، قوم‌شناس؛ دانشگاه برگن
ساکار آواره- دهوک، نویسندە
د. عثمان آیتار- رحا، جامعەشناس
اسماعیل بیشکچی
سینم جلادت بدرخان
تیفور بطحایی- سنندج، فیلمساز و محقق
هەلو برزنجی- سلیمانیه، فعال سیاسی
شوان برزنجی- سلیمانیه، فعال سیاسی
هوزان برادر- هنرمند
اسکر بویک- ارمنستان، نویسنده
مرازی جمال- ایروان، روزنامەنگار و شاعر
مصطفی دادار- مهاباد، هنرمند
کانیا داپیره- چەولک
شعیب دانش‌پژوه- مریوان، محقق
طاهر دیناری- نسیبین، شاعر
شکری دمیر- ماردین، سیاستمدار
اوین ابریشمی- مهاباد، فعال سیاسی
پشکو امین- کرکوک، فعال سیاسی
عبدالله امینی- مهاباد، فعال سیاسی
بوبه اسر- دیرکا چیای مازی، نویسنده و سیاستمدار
بکر علی- سلیمانیه، نویسنده
هزروان عبدالله محمد- دهوک، روزنامەنگار و رمان‌نویس
روزا گرگری- تفلیس، هنرمند
نریمان گونەیی- سلیمانیه، فعال سیاسی
سیدا گویان- شرناخ، محقق/فولکلوریست
مرادوف هملت- ایروان، روزنامەنگار
مختار هوشمند- مریوان، محقق
زین العابدین هان- وارتو، نویسنده
حمید همروی- آمد، محقق
حمەرشید هرس- سلیمانیه، تئاتریست و نویسنده
د. محمد حسین‌زاده- مریوان، محقق
اسماعیل محمد امین- سلیمانیه، نویسنده
ابوبکر حسن- سلیمانیه، محقق
کامیل ژیر- سلیمانیه، حقوقدان
گلاله کمانگر- کرماشان، دانشگاه اسلو
رمضان کزل- نسیبین، رئیس تیم فوتبال دالکورد
نعمت کاوسی- سقز، فعال سیاسی
سیروان کاوسی- سقز، نویسنده
پری کریمی‌نیا- سقز، دانشگاه لیدز بکت
ومان لینوا- دهوک، دانشگاه برگن
گوهر مامو- ایروان، شاعر
ویان مایی- دهوک، فیلمساز
د. جواد ملا- قامیشلو، سیاستمدار
حسن متی- آمد، نویسنده
شکریه محمودی (کوردستانی)- ارومیه، دانشگاه کلرمونت گرجویت
نواف میرو- ویرانشار، نویسنده
مەم میکسی- وان، شاعر
اوز نوژن- آمد، کمدیان و تئاتریست
آرمانج نیروەیی- دهوک، روزنامەنگار
د. اکرم اونن- دیرکا چیای مازی، مدیا- ژورنالیست
اکرام اوگوز- ارزروم، نویسنده
محمد قرآنی- سقز، فعال سیاسی
ایوب رحمانی- بانه، فعال سیاسی
عرفان رهنمون- مریوان، فعال سیاسی
کنه رش- قامیشلو، نویسنده
بدرالدین صالح- اربیل، نویسنده
سیروان صالحزاده- سردشت، دانشگاە ایالتی میزوری
سعید سنندجی- سنندج، فعال حقوق بشر
بلا ستورکی- تفلیس، روزنامەنگار
انجل سلچوک- سرت، فعال زبان کوردی
آگری سوران- نسیبین، روزنامەنگار
هودان سعید- دهوک، مورخ
رضا شوان- کرکوک، فعال سیاسی
سجاد (شاهو) شاهمرادی- بیجار، دانشگاه ایندیانا
بختیار شمەیی- سلیمانیه، فعال سیاسی
احمد سید علی (ستیفن شمزینی)= سلیمانیە، نویسنده
قندیل شیخ بزینی- اربیل، محقق
هژار شامل- کوردستان سرخ، نویسنده
اوزنگن شیخموس- ماردین، نویسنده
حسن شافعی- سقز، فعال سیاسی
جعفر تیکان‌تپه- بوکان، فعال سیاسی
امین ویسی- کرماشان، فعال سیاسی
آلان پیوند- قامیشلو
د. حسین خلیقی- سنندج، سیاستمدار
ابراهیم خلیل باران- اورفا، فعال سیاسی
کمال غریب- سلیمانیه، فعال سیاسی
حلیم یوسف- عامودە- نویسنده
شورش زیرک خارپت، سیاستمدار
