ورود ارتش ترکیه به شمال سوریه به بهانه سرکوب داعش، اما حمله به مواضع نیروهای کرد سوریه در کرانه غربی فرات، اوضاع پیچیده جنگ سوریه را بازهم پیچیده ترکرده است. حمله ترکیه، همچنین اهداف استراتژیک کرد های سوریه را که شاخه نظامی آن در چهارچوب نیروهای دمکراتیک سوریه و یگانهای مدافع خلق (ی پ گ) تبلور یافته است را با دشواریهای تازه ای روبرو کرده است. آیا این دشواری ها زود گذر خواهند بود و ارتش ترکیه تحت فشارهای بین المللی از جمله آمریکا ناگزیر به عقب نشینی به پشت مرزهای خود با سوریه خواهد شد؟ این حمله همچنین این پرسش را مطرح می کند که آیا پروژه سیاسی و استراتژی نظامی کردهای سوریه برای رفتن به سوی خود گردانی و ایجاد اقلیم کردستان سوریه دچار وقفه نخواهد شد؟ یا اینکه رویکرد تازه ترکیه نمیتواند تداوم داشته باشد و به هر حال، کردهای سوریه با گام های استوار و به آرامی به سوی ایجاد یک واحد مستقل اقتصادی خود گردان در شمال سوریه پیش میروند؟
در هفتمین روز ورود تانک های ارتش ترکیه به خاک سوریه، رویکرد ترکیه مبنی بر حمله به واحدها و مناطق تحت کنترل کردهای سوریه با واکنش های تازه ای از سوی آمریکا و کشورهای غربی و همچنین سازمان ملل متحد روبرو شده است. ترکیه طی این روزها با حملات مکرر به مواضع نیروهای کرد در دهکده های جنوب جرابلس و برخی دیگر از نقاط، به این حساسیت ها دامن زده است. روز یکشنبه ده‌ها نفر از کردها در جریان حملات هوایی ترکیه به دهکده‌های تحت کنترل کردها در نزدیکی شهر جرابلس کشته شدند.
مقامات ترکیه نیروهای کرد سوریه را تروریست میخوانند و تأکید می کنند که آنان از هدف های ترکیه در کرانه باختری فرات محسوب میشوند.
آمریکا حمله نیروهای ترکیه به کردها را در شمال سوریه ” غیرقابل قبول” خوانده و خواهان توقف فوری آن شده است. برت مک‌گورک، نماینده آمریکا در نیروهای ائتلاف علیه داعش دیروز به نقل از وزارت دفاع آمریکا در توئیت خود نوشت که آمریکا در این درگیری‌ها دخالت نداشته و این درگیری‌ها با هماهنگی نیروهای آمریکا انجام نشده و ما از آنها حمایت نمی‌کنیم”.
در همین حال اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا به دولت ترکیه هشدار داده است که عملیات نظامی خود را بر روی گروه دولت اسلامی متمرکز کرده و از حمله به بخش های تحت کنترل نیروهای کرد خود داری کند.
با ورود ارتش ترکیه به شمال سوریه، شورشیان نزدیک به مواضع ترکیه در سوریه بال و پر تازه ای گرفته اند و در برابر نیروهای کرد، خصوصاً “یگانهای مدافع خلق صف‌آرایی کرده‌اند. ترکیه قصد دارد تا با همراهی شورشیان هوادار خود شهر منبج در کرانه غربی رود فرات را از کنترل مبارزان کرد سوریه خارج کند. در همین حال نیروهای مبارز کرد که دو هفته پیش این شهر را با حمایت های هوایی آمریکا و با جان نثاری های بسیار زیاد از داعش پس گرفتند، به سوی منبج شتافته و به هیچ وجه قصد ندارند در برابر نیروهای ترکیه و شبه نظامیان هوادار این کشور کوتاه بیایند.
در واقع، شهر منبج در شمال سوریه از نظر راهبردی برای پروژه توسعه سیاسی و اقتصادی اقلیم کردستان سوریه اهمیت زیادی دارد.
ادامه حضور نظامی ترکیه میتواند با حساسیت ها و واکنش های بسیار تندتر وشدید بین المللی همراه شود و تحت این شرایط ترکیه ناگزیر خواهد شد تا نیروهایش را از خاک سوریه خارج کند.
ترکیه یکی از اعضای ائتلاف بین المللی علیه داعش به رهبری آمریکا است. ورود نیروهای این کشور به خاک سوریه در صئرتیکه صرفاً برای حمله به مواضع داعش باشد، مورد حمایت بسیاری از کشورهای جهان، خصوصاً کشورهای غربی است. در همین حال، دیگر کشورهای درگیر در جنگ سوریه، از جمله روسیه با این امر مخالفتی نکرده و نخواهند کرد. اما ورود ارتش ترکیه به خاک سوریه برای مأموریتی به غیر از مبارزه با داعش میتواند با واکنش های بسیار شدیدی از ناحیه کشورهای غربی عضو ائتلاف بین المللی علیه داعش و کشورهای دیگر جهان همراه شود. در چنین شرایطی ترکیه ناگزیر به عقب نشینی خواهد شد.
عملیات ارتش ترکیه تحت نام “سپر فرات” از چهارشنبه پیش آغاز شد. در نخستین مرحله عملیات، ارتش این کشور و شورشیان سوری حامی ترکیه فقط ظرف چندساعت شهر جرابلس را از داعش پس گرفته‌اند. در واقع ستیزه جویان داعش در برابر نیروهای ترکیه و حمایت هوایی آمریکا مقاومت چندانی نکردند و شهر را به سرعت رها کرده و به مواضع مخفی دیگری در منطقه، و به گفته برخی از کردهای شمال سوریه شاید به مواضع خود در خاک ترکیه بر گشتند.
اگر خوب به تحولات چند هفته اخیر نگاه کنیم در خواهیم یافت که ترکیه به هیچ وجه نمی‌خواهد با خروج داعش از منطقه، کردها جای آنها را گرفته و قدرت را در این منطقه به دست آورند. موضوع ایجاد یک دولت خود مختار کرد در مرزهای جنوبی ترکیه خط قرمز دولت ترکیه بوده و این کشور با تمام قدرت تلاش می کند تا چنین امری پا نگیرد. یادآور میشویم که شورشیان افراطی مخالف رژیم سوریه؛ از جمله نیروهای داعش، فتح الشام(جبهه النصره سابق) و دیگر نیروهای شورشی افراطی اسلامی طی ماه ها و سال های گذشته به راحتی و سهولت در مرزهای ترکیه رفت و آمد داشته و نیازهای تسلیحاتی و تدارکاتی خود را از طریق ترکیه تأمین کرده اند. اکنون همه میدانند که مرزهای ترکیه و سوریه طی ماه ها و سال های گذشته محل عبور نیروهای افراطی بین المللی برای پیوستن به داعش و القاعده و دیگر گروهای افراطی اسلامی در سوریه بوده است. ترکیه فقط طی هفته های اخیر و آنهم تحت فشارهای بین المللی ، خصوصاً آمریکا گروه دولت اسلامی(داعش)را در زمره دشمنان خود قرار داده است. آنهم دشمنی که از نظر اولویت در مرحله دوم پس از کردها قرار می گیرد.
بنا بر این میتوان به سهولت نتیجه گرفت که حضور داعش در مرزها ی جنوبی ترکیه در خاک سوریه ظاهراً هیچ دردسری برای ترکیه نداشته است. کما اینکه نیروهای داعش طی حداقل سه سال گذشته در این منطقه حاضر بوده و در حال رفت وآمد بودند و دولت ترکیه تحت هیچ شرایطی، حتی با فشارهای آمریکا و کشورهای اروپایی حاضر نشده بود برای مبارزه با داعش وارد خاک سوریه شود.
تصویر ارتش ترکیه به هنگامیکه نیروهای داعش در آنسوی مرز به شهر کوبانه در شمال سوریه حمله کردند هنوز در ذهن اکثریتی از مرد جهان نقش بسته است. درآن زمان، بسیاری این پرسش را از خود میکردند که چرا ارتش ترکیه با این همه تجهیزات مدرن وارد خاک سوریه نمیشود تا حمله نیروهای داعش به شهر کوبانه را خنثی کند. در آن هنگام، ارتش ترکیه در آنسوی مرز هیچ اقدامی نکرد تا داعش را از حمله به کوبانه بازدارد. از این بدتر، ارتش ترکیه، جلوی نیروهای مردمی داو طلب (کردها) که برای کمک به مردم کوبانه قصد عبور از مرز را داشتند، سد کرد. پایان ماجرا را همه میدانند. شهر کوبانه با حمایت گسترده هوایی آمریکا و دفاع قهرمانانه مردم این شهر کرد نشین پس از مدت نزدیک به چهار ماه مقاومت، ستیزه جویان داعش را وادار به عقب نشینی کرد.
آزادی شهر کوبانه از محاصره داعش آغاز گر فصل تازه ای در روابط فیمابین کردها و نیروهای آمریکایی شد. روابطی که طی دو سال گذشته، گسترش فوق العاده ای یافته و مبدل به یک اتحاد واقعی و کارآمد بین آمریکا و نیروهای کرد علیه داعش در شمال سوریه شده است. اتحادی که همچون یک خار در چشمان ترکیه فرو رفته است.
باید اذعان داشت که پروژه سیاسی کردهای سوریه برای ایجاد یک دولت خود مختار در مناطق زیر سلطه خود نیز بر کسی پوشیده نیست. دولت ترکیه به شدت با این امر مخالف است، زیرا نگران آن است که بوجود آمدن منطقه خودمختار در شمال سوریه، آغاز گر راهی باشد که کردهای ترکیه را نیز به سوی جدایی از ترکیه و ایجاد یک دولت خود مختار سوق خواهد داد.
ترکیه شبه‌نظامیان کرد “یگانهای مدافع خلق” را متهم کرده است که هنوز به منطقه شرقی رود فرات عقب‌نشینی نکرده‌اند. مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، از “یگانهای مدافع خلق” در سوریه خواسته است هرچه زودتر به سواحل شرقی رود فرات عقب‌نشینی کنند.
وزیر خارجه ترکیه همچنین کردهای سوریه را متهم کرده است که با خروج نیروهای داعش اقدام به پاک‌سازی قومی در شمال سوریه می کنند و با برون راندن ترکمن ها و دیگر قبایل ترک در این منطقه کردهای هوادار خود را برای سکونت به این منطقه فرا می خوانند.
رادیو فرانسە
