زرده، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان دالاهواستان کرمانشاهایران. مردم این روستا کرد بوده و به زبان کردی هورامی صحبت میکنند. مردم زرده پیروی آیین یارسان هستند و این روستا به سبب قرار داشتن بارگاههای شخصیتهای مقدس یارسان، از اماکن مقدس این آیین به شمار میآید و در تاریخ این آیین نقش مهمی دارد.
جمعیت
این روستا در دهستان بانزرده قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن (۲۴۰خانوار) ۱۲۰۴نفر بودهاست.
آثار باستانی
در روستای زرده بقایای دیوار و محوطههای داخلی یک قلعهٔ باستانی به نام قلعه یزدگرد قرار دارد که قدمت آن به دوران اشکانیان مربوط میشود. خود قلعه در نزدیکی روستا و بر روی ارتفاعات مشرف به آن قرار دارد.
بناهای مذهبی
روستای زرده به سبب قرار داشتن چندین بارگاه و محوطهٔ مذهبی مربوط به مذهب یارسان در آن، روستایی مقدس به شمار میآید. زیارتگاههای بابایادگار، حضرت داوود، سید درویش، هانی تا و چشمه غسلان (حوض کوثر) در جوار این روستا قرار دارند.
تاریخ
بمب باران شیمیایی
روستای زرده در صبحگاه روز ۳۱ تیر۱۳۶۷، چند روز پس از اعلام آتشبس و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت از سوی ایران، به وسیلهٔ پنج بمب افکن مسلح به بمبهای شیمیایی متعلق به ارتش عراق بعثی مورد حمله قرار گرفت. در این حمله ۲۷۵ نفر از مردم که برای برگزاری جشن مذهبی در محل بارگاه حضرت داوود و بارگاه حضرت بابایادگار گردآمده بودند، جان خود را از دست دادند و ۱۱۴۶ نفر زخمی شده و یا به عوارض ناشی از استنشاق گازهای سمی دچار شدند. با توجه به اینکه روز مزبور، روز برگزاری جشن مذهبی بوده است، علاوه بر مردم روستا، از روستاهای دیگر نیز جمعیتی برای انجام نیایش به روستا آمده بوده است. جمعیت زرده در آن زمان ۱۷۰۰ نفر بوده است. تعدادی از بمبها با فاصله اندکی در انتهای روستا فرود آمدند، اما یکی از بمبها بر روی چشمه آب این روستا فرود آمد و افرادی که از آب آن استفاده کردند دچار عوارض وخیمی شدند.
سیاست جمهوری اسلامی :
، دولت جمهوری اسلمی به وسیله » بنیاد برکت «)وابسته به کمیته ی فرمان هشت ماده ای رهبرجمهوری اسلمی ( اقدام به احداث یک حسینیه در روستای زرده نموده است. عملیات ساختمانی حسینیه ی » بان زرده « با بودجه ای بالغ بر سیصد میلیون تومان وتمامأ با هزینه ی دولت در دردوطبقه همراه با یک واحد سرایداری احداث شده است . قرار است یک نفرنیز در قسمت سرایداری این بنا به عنوان متولی حسینیه اسکان داده شود. احداث این حسینیه درحالی انجام شده که عملیات ساختمانی جمخانه ی » حساوزنگی « داوود که تمامأ با هزینه ی مردم یارسان آغازشده، به علت کمبود منابع مالی به کندی پیش می رود ودولت حاضر به هیچ مساعدت وهمکاری دراین زمینه نیست. اما از طرفی دیگر به میمنت وخجستگی اجازه ی احداث این حسینیه درروستای زرده ، چندین طرح عمرانی دیگرنیزاز طرف بنیاد برکت در این روستا انجام گرفته است که از جمله میتوان از سنگچینی .کوچه های » زرده ی وار« نام برد
درواقع پیغام اصلی این عملیات وبرنامه ها این است که ، جمهوری اسلمی حاضر است در ازای پذیرش » آسیمیلاسیون« یا یکسان سازی واسلامیزه وشیعه ییزه کردن مناطق یارسانی ،، طرح های عمرانی را در این مناطق به اجراء در بیاورد.درغیراینصورت این مناطق همچنان باید محروم بمانند.واین مصداق بارز بی .عدالتی، ظلم ، نژاد پرستی وستم به اقلیت های ملی ، قومی و دینی است
احداث » حسینیه « در یک روستا که صدرصد جمعیت آن یارسانی وپیرو یک دین مستقل به نام » دین یاری « هستند، اهدافی فراتراز تصور ما دارد . نظام حاکم ، احساس می کند که آرام آرام با اینکار شکافی هرچند کوچک را در دژ ودیوار منطقه ی جغرافیایی یارسان ایجاد کرده است وروزبروز در جهت توسعه ی آن خواهد .کوشید
آنچه که واضح ومبرهن است این است که ساختن حسینیه در روستای » بان زرده « اولین خاکریز ویااولین سنگر یارسان نیست که فتح شده باشد .نظام حاکم بلافاصله بعد از انقلاب همزمان با سرکوب مردم کوردستان ، به مناطق یارسان نشین نیزحمله ی نظامی وفرهنگی کرد وبه عرصه ی خصوصی یارسان وچارچوب مکان های مقدس یارسان نفوذ کرد و بردرو دیوارهای، آیات قرآن وشعارهای اسلامی نوشت وبرسرهرکدام از مکان های مقدس مان یک کتاب قرآن قرارداد تا بدینوسیله پروژه ی اسلامی کردن و مسلمان سازی مناطق یارسانی را پیش ببرد. این موضوع دقیقأ مصداق تجاوز به حریم خصوصی یارسان بوده ومثل این است که قلدر وزورگوی یک محله از دیوار خانه ی شما بالا بیاید ودر حیاط شما عربده کشی بکند وشعارهای مورد نظر خود را بنویسد وعکس آبا واجداد خود را بر دیوار حیاط منزلتان بچسباند وکتاب هایی را که خودش به آن اعتقاد دارد در کتابخانه وطاقچه ی شما قرار دهد لیکن مورد اعتراض قرار نگیرد، پس این همسایه ی قلدر، در مرحله ی بعدی اقدام به ساخت وساز در داخل حریم خانه شما خواهدکرد. اگربه قول معروف بخواهیم علت وزمینه های حرکت های نفوذی حاکمیت را در مناطق یارسان نشین بررسی وآسیب شناسی کنیم ، جدا از خصلت وماهیتت سیاست های تبعیض آمیز حکام کشور، باید ابتدا شجاعانه وصادقانه به مشکلات وبسترسازی وآسان سازی هایی که ازطرف خودمان دانسته ونادانسته انجام شده اشاره کنیم وعملکرد خودمان را مورد تحلیل و بررسی وانتقاد قراردهیم . زیرا همواره انتقاد وانتقاد از خود باعث پیدا شدن راه چاره واصلاح روش ها وتاکتیک های اشتباه خواهد شد
من به عنوان کوردی یارسانی به عنوان کادری از سازمان یاریکورد حمایت خودم و سازمانم را از مردم یارسان و محکومیت حرکت های حمهوری اسلامی در مناطق یارسان نشین اعلام میدارم.