یارسان (کاکه ای، اهل حق،آیین یاری،کیش حقیقت وطایفه سان )، یک جریان فکری ، فلسفی و آئینی بسیار کهن و غنی می باشد ، که خود را مرتبط به پیمان و شرط و شون ازلی می‌داند و بر این باور است که فلسفه و عرفان دیگر آئین ها و مذاهب کهن کوردستان باستان مانند میترائیسم ریشه در این آئین کوردی دارد که این آیین در هر دوران به گروه معدودی از یاران محرم منتقل شده‌است.
تا اینکه میتوان به سلطان سحاک که از سده هفتم هجری این ایین را اشکار کرد اشاره کرد و یاران ایشان به گروه‌های زیر تقسیم شده‌اند: هفتن، هفتوانه، هفت نفر اهل قول طاس، هفت هفتوان، چهل تن، چهل چهل تنان، هفتاد و دو پیر، نود و نه پیر شاهو، شصت و شش غلام کمربند زرین، هزار و یک غلام خواجه صفت، بیور هزار غلام و بی ون غلام نام برد و ایشان هفت خاندان را در یارسان به اسم های:1. خاندان شاه ابراهیمی2خاندان عالی قلندری3خاندان یادگاری 4خاندان خاموشی5 خاندان میرسوری6خاندان مصطفائی7خاندان باویسی گذاشت.بعد از گذشت مدتها چهار خاندان دیگر هم به اسم 1خاندان ذوالنوري2خاندان مشعشعی3خاندان شاه حياسی4خاندان حيدري به هفت خاندان اصلی اضافه و در زمره خاندانهای یارسان قرار گرفتن
در مورد اعتقادات مردم یارسان میتوان به چهار اصل اخلاقی:پاکی،راستی،نیستی،ردا که شباهت زیادی به سه اصل زرتشت دارد ویا اعتقاد به تناسخ و حلول: «تناسخ» یعنى حلول روح از قالبى به قالب دیگر، که در مذهب یارسان حلول ذات را «دونادون» گویند.
در مورد آداب و رسوم آیین یارسان: روزه در این آیین 3 روز است، و یا خوردن شراب یا گوشت خوک بر خلاف اسلام منعی وجود ندارد ،مراسمات مذهبی را در جم خانه برگزار میگردد و موقع ذبح قربانی نیز در جم خانه در هنگام انجام مراسم لباس سفید می پوشند و در حالت شبیه همین رسم (لباس سفید در میان زرتشتیان وجود دارد.)
ایین یارسان پیشوایان خود را <پیر> می نامند که همانند زرتشت است و بعضی افراد را سید می نامند که سید بودن آن ها نشانه آن نیست که همانند مسلمانان به 12 امام آن ها برگردد بلکه در یارسان نشانه این است که جد آنها به همان 11 خاندان برمیگرد ،
در آیین یارسان شرط یارستان شدن سرسپردگی است. کتاب های مذهبی که به زبان کوردی نوشته شده یا عبادتگاه های که در مناطق کورد نشین هست و یا الات موسیقی مذهبی مانند تنبور که قدمتی دیرینه دارد.اشاره کرد که یارسانی ها کورد بوده، هستند و خواهند بود که با فرهنگی دیرینه و غنی کورد آمیخته است.
،تفکر یارسانی بنا بر قدمت تاریخی ،غنای فرهنگی و وسعت جمعیتی اش باید خانه ی امید جنبش فکری و معنوی،فرهنگی وسیاسی و کوردها باشد و در برهه‌ای از زمان با توجه به مبانی اعتقادی « دونای دون » و زیستگاه پیروان این آئین توانسته است ، روابط اجتماعی خود را با پیروان دیگر ادیان ،آئین‌ها و مذاهب سازگار نماید ، و نیز تا حدودی عقاید و افکار آن جریانات در این آئین تأثیر گزار بوده است .
اما در باطن به شرط و شون یاری که آئینی ازلی و کوردی است پایبند بوده و به فرامین آن عمل می‌نموده است .یارسان نقش بسزایی در بازیابی قدرت و فرهنگ کوردی در مقابل اعراب داشت که توانست تمامی فرهنگ ، زبان و آداب رسوم کوردی را بعد از حمله اعراب احیا را حفظ کند
از این رو سازمان یاری کورد به این اصل استوار است که ایین یارسان به عنوان حافظ و انتقال دهنده‌ی فرهنگ اصیل کوردی است و سازمان یاری کورد تعاریف جدیدی از آزادی و دموکراسی و برابری ارایه نموده و آن را می‌شناساند. تمام انسانیت امکان جایگیری در آن را دارند . و این سازمان برای یارسانی های کوردستان تشکیل شده و نیزحتی تمامی کوردها را دربر می‌گیرد
