چالاکەیل سیاسی و مەدەنی یارسان و ئەرکان ئایین یاری

0
4428

سارۆ خوسرەوی

کی توانێ دەرک ئایین یاری بکەی و شەرت و مەرجەگان ئەی ئاینە وە جێ باری، یان دەسکەم لە کار و کردەوەی رۆژانەی خوەی ئەمەڵ وە پێ بکەی؟
فرە دویر نەچیم بنەوا یان “ئەرکان” ئەسڵی ئایین یاری توانێ وە تەنیا بکریەدە شوئار ستراتیژی یان “مانیفستۆ” ئیسە و بانان کۆمەڵگای یارسان، ئەویش لە گشت زەمینەیل کۆمەڵایەتی، سیاسی ، فەرهەنگی و ئەخڵاقی، بەڵام زەمانێگ کار و کردەوەی ئەندام و جەریانەیل کۆمەڵگای یارسان وە گەرد ئەرکان ئاینەگە بەراورد کەیم، ئەڕامان رۆشنەو بوود زوورم چالاکەیل یارسانی تەنیا وە شێوەی سونەتی و لە روی ئاتفی و ئیحساساتی وە گەرد ئەی مەسەڵە مامەڵەکەن و تەقالا ناکەن راسینەی ئایینەگەیان بکەنە بنەوای کار و تێکۆشان خوەیان.
لە ئەرکان ئایین یای هاتێە:
“یاری چوارچێوەن باوەریش وەجا
پاکی و ڕاستی ، نیستی و ڕەدا”
ئیمە زانیم ” پاکی، راستی ، نیستی ، رەدا ” چوار بنەوای ئەسڵی ئایین یارین.
پاکی: یانێ پاکەوکردن دەس و دڵ لە کارەیل پیس و گەن.
هەر ئەندامێگ لە کۆمەڵگای یارسان وەرجە ئەوەێگە بخوازێ کار ئەڕا مەردم یارسان بکەی، فرە بایستەس ئەوەڵ خوەی ئنسانێگ پاک بوود، وە خاتر ماڵ دونیا و بەرژەوەندی شەخسی کەرامەت ئنسانەگان لەکەدار نەکەی ، خوەی لە دیاردەی قیزەون و ناشایستەی کۆمەڵگا وە دیر بگرێ و دەسدرێژی نەکەیدە سەر هەرێم شەخسی کەس و ئەزشەیل کۆمەڵگا، بەڵام لە راسیا دوینیم فرە کەس لە ژێر ناو خزمەت وە مەردم یارسان گشت پرنسیبەیل ئایین یاری خەنە ژێر پا و تەنیا ئەڕا ئەوەیگە شوون و لوونیگ لە کۆمەڵگا وە دەس بارن، ئەرزشەیل ئایین یاری کەنە قوربانی . ئەڕا ئاشکرا کردن ئەی ئەکتەرەیل سیاسیە و مەدنییە کۆمەڵگای ئیمە فرەتر ئتیاج وە رۆشنهویری دیرێ. هەر کەسێگ خاون وژدان لە کۆمەڵگای یارسان وە تایبەت لە ناو جەریانەیل یارسانی چەپووشی لە کار و کردەوەی قیزەون ئەی کەسەیلە بکەی، بێگومان ناتوانێ خوەی وە دلسۆز و دەم راست مەرم یارسان لە قەڵەم بیەی ،چویکە شەرم کردن بوودە مایەی لەتمە لە خوەی و ئامانجەگانی.
راستی: یانێ دویرگیری لە فرتوفێل وە گەرد خەڵک.
فرە گرنگە هەر یارسانێگ کە باڵ هەڵ ماڵی و تێدە جەوڵانگای کار و چالاکی سیاسی ، کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی ئەرا خزمەت وە مەردم یارسان، ئەوەڵ وە گەرد شەخس خوەی و لە شوونی وە گەرد مەردمەگەی رویڕاست بوود ، کڵاو نەنەیدە سەر مەردم ، شوئار دەی ئەمەڵ وەپێ بکەی ، لە کار و کردەوەی رۆژانەی وە گەرد دەوروەرەگەی شەفاف بوود، ئەما ئیمە دوینیم بەشێگ لە یارسانیەیل وە تایبەت چالاکەیل کۆمەڵگای یارسان چشتێ ویشن، بەڵام خوەیان باوەڕ وەپێ نەیرن و چەواشەکاری بیەسە بەشێگ لە کار و پیشەی رۆژانەیان، لە روی سەلیقەی شەخسی خوەیان مامەڵە وە گەرد رویداوەگان کەن و کارێگ کەن وە دروس کردن پەروەندەی دویر لە راسی و بێ بنەوا خەڵکەیل لە دنیا بێ خەوەر بکەنە لایەنگر خوەیان. یەک ئنسان ناتوانێ وە جارێگ یارسانی بوود و خوەی وە کورد رەسەن بزانێ ، بەڵام ژێروەژێر لایەنگری لە جەریانێگ بکەی کە نە باوەڕی وە مەسەلەی کوردە و نەیش زانێ یارسان چەس. ئەی کەسەیلە بایەد تەکلیف خوەیان لە کۆمەڵگای یارسان رۆشن بکەن.
ئیمە لە وڵاتێگ جوور سوێد شاهد ئەوەیم کە کەسەیلێگ یارسانی ئایین کوردی یارسان کەنە وەسیلەێگ ئەڕا ئەوەیگە کوردایەتی وە مەردم بفرۆشن ، بەڵام زەمانێگ فۆرمێگ دەوڵەتی پڕ کەنەو لە بەش زوان داڵگی لە جیاتی ” کوردی، فارسی ” نویسن. ئەی پاردۆسکەیلە وە گەرد بنەواگان ئایین یاری و هویەت نەتەوەیی یەک ناگرێ. هاوەخت لە وەرانوەر یارسانیگ بێچارە ، زەلیل و بێ ناسنامە لە ئروپا، من ناتوانم ستایش هەڵوێست چالاکەیل مەدەنی یارسان لە کرماشان نەکەم کە لە پێناو وە رەسمیەت ناسین ئایین یاری و پەروەردە وە زوان کوردی دەم خوەیان دویرنن. لەیرە ئەڕامان رۆشنەو بوود کە یەکی لە ئیمە ناو دڵ پێسترین دوژمن کورد و ئنسانیەت ناترسێ و قسەی دڵ کۆمەڵگای یارسان کەی و باجەکەیشی دەی، بەڵام یەکی لەێرە لە ناو دڵ ئازادی موتڵەق رخی چیە و تەنیا و خاتر بەرژەوەندی شەخسی، هەویەت و زوان داڵگی خوەی ئاڵشت کەی، ئەیە زەنگ هەرە خەتەرەێگە ئەڕا سەر نەسڵ بانان کۆمەڵگای یارسان.
لە نەتیجەی ئەی کارە هەم جەریانەیل یارسانی زەرەرمەند بوود و هەمیش شیرازەی ئەخڵاق و باوەڕ لە ناو مەردم یارسان نامینێ. ئەڕا ئەوەیگە ئەی جوورە کەسیلە کۆمەڵگای یارسان و ئنسانەیل دڵسۆز یارسان نەکەنە قوبانی مەرامەیل شەخسی خوەیان، بایەد رەخنە” ئنتقاد” بکریەدە بەشێگ لە کار و پیشەی چالاکەیل سیاسی و مەدەنی کۆمەڵگای یارسان. هەر کەسێ زەرفیەت رەخنە نەیرێ، با بچوود لە ماڵ خوەی دانیشی و ئەرزشەیل کۆمەڵگای یارسان چەواشە و لەکەدار نەکەی.
نیستی: یانێ خود پەسەن نەوید و هەساو ئەڕا دەوروەرەگەت بکەی.
کەسێگ کە بخوازێد خزمەت وە مەردم خوەی بکەی، بایەد ئەوەڵ جار خوەی وە تەمامی لە دیاردەی خودپەسەنی وە دویر بگرێ و تا ئەورەێگە ئمکان دیرێ هەساو ئەڕا دەوروەرەگەی خوەی بکەی. هیچ کەسێگ وە تەنیا گشت چشتێ نازانێ و کەس وە تەنیا ناتوانێ ماف کۆمەڵگای یارسان وە دەس بارێ. لەێرە فرەتر رەخنە روی لە کەسەیل خوەندەوارە ، کە فکر کەن چویکە دو کلاس فرەتر دەس خوەندنە بایەد ئەوان چارەنویس مەردم یارسان دیاری بکەن . گیچەڵ ئەوەسە ئەی کەسەیلە چەندین ساڵ لە ئومر خوەیان سەرف دەرس و زانستگا کردنە، بەڵام ئامادە نییەن یەچکە زەحمەت بیەنە خوەیان و لە باوەت ئایین یاری تاقیقات” مینەوانی” بکەن. خودپەسەنی نیشانەی نەزانی ئنسانە ، ئنسان زانا هەساو ئەڕا هەرچی چشتە کەی.
تا دیاردەی خوەدپەسەنی لە خوەمان نەکوشیم ، ناتوانیم رۆح هاوکاری و کار هاوبەش لە ناوین خوەمان پێش بخەیم. با کەس وە خاتر ئەندامیەتی لە جەریانێگ سیاسی خوەی نەکەیدە قویخای خەڵک، ئەسڵەن موحم نییە گشت مەردم یارسان سەر وە چ جەریانێگ یارسانی بوون، موحم ئەوەسە ئیمە گشتمان دەرک راسینەی ئایین یاری بکەیم و هەر خاڵیگ لە ئەی ئاینە کە توانێ بوودە بنەواێگ ئەڕا یەکیەتی ، ئاشتی و یەکسانی لە ناوین ئەندامەیل کۆمەڵگای یارسان و خەڵەیل ترەک لە ناوچەگە کار لە سەری بکەیم.
رەدا: یانێ فەداکاری و خزمەت وە خەلک.
کەسێگ کە خوەی لە قەرەی مەسەڵەی یارسان دەی، بایەد تەمرین فەداکاری بکەی ، هەر وە ئەو جوورە کە “نیکمەرد تاهری، حەسەن رەزەوی و محەمەد قەنبەری ” دژ وە زوڵم و ستەم ئاگر لە جەستەی شیرین خوەیان وەردان. فەدارکاری و گیانفەدایی ئەو ئەزیزەیلە ئەڕا خزمەت وە ئایین یاری و کۆمەڵگای یارسان بی. ئەوان لە وەرانوەر ئەنکار شارستانیەت یارسان خوەیان ئاگر دان. ئەوان ئیرادە داشتن خوەیان ئاگر دان . گیانفەدایی ئەوان بیە بایس سەرهەڵدان چالاکەیل مەدەنی یارسان لە کرماشان . گیانفەدایی ئەوان ئەڕا ئەوە بی خانەدانەیل یارسان لە خەو هەڵسن و خاونداری لە هەویەت راسەکانی خوەیان و ئاینەگەیان بکەن ، بەڵام وە داخەوە هەتا ئیسە بڵێزەی ئاگر گیان ئەو ئەزیزەیلە بەش کەپێگ لە مەردم یارسان لە سیاسەت شەڕ تایبەت رژیم ئێران ئاگادار نەکردێەسەو. کۆمەڵگای یارسان ئەگەر جوور باوڕمەندەیل “سەحنە” خاونداری لە گیانبەختکەرەیل یارسانی بکردان، کۆمار ئسلامی نەتوانست لەوە زیاتر لە ئدارە و ناوەندەیل دەوڵەتی خوەی سووکایەتی وە ئایین یاری و کۆمەڵگای یارسان بکەی. هەر یارسانیگ خاونداری لە “نیکمەرد تاهری، حەسەن رەزەوی و محەمەد قەنبەری ” نەکەی و ئەوانە وە نماد پاوەگەزدان کۆمەڵگای یارسان نەزانێ، من هەقمە وە چەو گومان بنوڕمە کار و کردەوەی.
نەتیجە:
پاکی ، راستی ، نیستی و ڕەدا فرە ئتیاج و تەمرین دێری ، ئەڕا ئەی کار ئیرادە، زانست ، زانیاری ، سداقەت ، پرنسیپ و ئەخڵاق لازمە. من هامە سەر ئەو باوەڕە بەشێگ لە چالاکەیل سیاسی و مەدەنی یارسان ئەی تایبەتمەندیەیلە لە وەجوودیان وە دی کریەد و ئنسان توانێ پشت وەپێیان بوەسی . ئیمە کە رەخنە لە جەریانیگ یارسانی گریم ئەڕا ئەوەسە خاستر کار بکریەد ، ئیسە دی کەس ناتوانێ کار و چالاکی یارسانیەیل لە وڵات و دەیشت وڵات ئنکار بکەی. من هەر جوورە چالاکێک لە راسای پارێزگاری لە حقوق کۆمەڵگای یارسان وە موسبەت زانم و پشتیوانی وەلێ کەم ، هاوەخت هەر کەسێگ یان لایەنێگ بخوازید یارسان بکەیدە وەسیلەێگ ئەرا بەرژەوەندی شەخسی خوەی ، منیش وە وەزیفەی خوەم زانمەی جوور ئەندامێک لەی کۆمەڵگا لە وەرانوەری پا بیەمە گەز و ماهیەتی ئەڕا گشت لاێگ رۆشن بکەم.

15747513_984314175032023_6784926995019719274_n